SAFRAN

Yazının içeriği bilimsel verilere dayanmaktadır. Tek başına bir tedavi önerisi değil, sağlığı koruyucu bir etken olarak yazılmıştır.

Son zamanlarda detox uygulamaları ve evinizde bulundurmanız gereken bazı bitkilerle ilgili paylaşımlar yaptım. Mümkün olduğu kadar kolayca bulabileceğiniz ve mutlaka evinizde bulundurmanız gereken maddelerden bir tanesi de Safran.

Safranın nerelerde yetiştiği, ne kadar gram safran için ne kadar çok safran çiçeği kullanmak gibi bilgileri geçiyorum.

SAHTE SAFRANI NASIL ANLARIZ

Kullanmakta olduğunuz safrandan az miktar sıcak su veya sıcak süte karıştırın, şayet su veya süt çok koyu sarı veya kahverengiye dönüşürse safran sahte demektir. Gerçek safran sıcak su veya sıcak süt içerisinde en az 10-15 dakika bekletildikten sonra sarı rengi suya çıkar.

Safrana bir tat testi de yapabilirsiniz. Gerçek safran tatlımsı kokar fakat tadı acımsıdır. Sahte safran ise yalnızca tatlı kokmakla kalmaz aynı zamanda tadı da tatlıdır.

Gerçek safran sıcak suya karıştırıldığında bir kaç dakika sonra kırmızımsı rengini kaybetmez, suya renk verir fakat kendi rengi değişmez, sahte safran bir kaç dakika sonra rengini kaybeder, soluk bir şekle bürünür.

Safranı bir miktar su ve natrona karıştırırsanız gerçek safran bu karışıma sarı bir renk verir, sahte safran ise kırmızımsı veya kahverengi olur.

Sahte safran çoğu zaman renklendirici kullanılarak üretilir, bu renklerden bir tanesi E102 numaralı Tartrazin'dir, bir alerjen olarak geçer ve vitamin eksilmesine, çocuklarda hiperaktiviteye yol açabilir.

Tartrazin katrandan elde edilir, safran ise doğaldır ve yalnızca renkli değil aynı zamanda şifalıdır da.

SAFRAN ŞİFASI

Bir çok ülkede safran yüzyıllardır farklı amaçlarla kullanılmıştır, mide ağrılarından tutun böbrek taşlarına kadar neredeyse tüm hastalıklar kullanım alanında bulunmaktadır.

Aslında buna şaşmamak gerekir çünkü safranın temel etkileri iltihap giderici, ağrı kesici ve anti-oksidasyondur ki bunlar zaten neredeyse tüm hastalıkların temelinde bulunan şikayetlerdir.

Safranın bu etkileri sekonder bitki maddelerinden gelmektedir, örneğin crocoin ve crocetin gibi. Bu maddeler cildi inçten özellikle de kansere karşı koruyor ve görme yeteneğini destekliyor.

SAFRAN GÖZLERİ KORUYOR

Günlük bilgisayar başında çalışmak zorunda kalmak nedeniyle sık sık ağrılı, kızarık ve yorgun gözlerden şikayet edenler örneğin safran ekstresi ile gözlerini koruyabilir.

Bunun için safran esktresi örneğin curcumin ile birlikte kullanılır, curcumin (zerdeçal) safranın etkisini artırır ve tamamlar.

Her iki madde (safran ve curcumin) güçlü antioksidan etkiye sahiptir ve mikro-sirkülasyonu (kılcal damar kan dolaşımı) destekler. Kan dolaşım bozuklukları ise göz hastalıklarının temel etkenlerinden bir tanesidir (örn. makula dejenerasyonu).

2012 yılında Evidence-based Complementary and Alternative Medicine dergisinde bir italyan araştırması yayınlandı. Bu araştırmada makula dejenerasyonu olan 29 denek yer aldı.

Gönüllü denekler 70-75 yaşlarındaydılar, 15 ay boyunca günlük 20 mg safran ekstresi kullandılar.

Süreçte deneklerin göz sağlığında ciddi oranda düzelme oldu.

Ayrıca safranın örneğin Crocin içeriğinden kaynaklı olarak Retina'da bulunan ışığa duyarlı hücrelerin ölümüne engel olduğu gözlemlendi.

Diğer etken madde Crocetin ise kanda oksijen dağılımını düzenleyerek Retinada oksijen desteğini artırdığı gözlemlendi.

Sonuç olarak araştırmacılar tavsiyelerini şöyle toparladılar: Uzun süre safran kullanımı Retina sağlığına katkıda bulunur.

Öte yandan Safran kullanan hastaların da yaşam kalitelerinin arttığına dair verdikleri haberler bulunuyor ki bunun safranın moral artırıcı etkisine bağlayabiliriz.

DOĞAL ANTİDEPRESAN OLARAK SAFRAN

2006 yılında Phytomedicine dergisinde yayınlanan çift kör deneyde günde 30 mg safran veya plasebo kullanan 40 denek yer aldı.

Deneklerin hepsi hafif ve orta düzey depresyona sahipti. 6 hafta sonra plasebo grubunda halâ karamsarlık ve içe kapanma devam ederken, safran grubunda önemli derecede iyileşme gözlemlendi.

Bu çalışmada da yan etki gözlemlenmedi.

2 yıl sonra İran Tahran üniversitesinde yeni bir çalışma yapıldı.

Bu çalışmanın amacı, safranın en sık reçete edilen anti-depresanlardan biri olan Fluoxetin kadar etkili olup olmadığını test etmekti.

Hafif ve orta düzey 40 depresyon hastası üzerinde çalışıldı. Bir kısmı Fluoxetin kullandı, diğer kısım ise günde iki kez 15'er mg safran ekstresi kullandı, içerikte 300-350 mikrogram etken madde Safranel vardı. 8 hafta sonra safranın etkisinin Fluoxetin'e benzer olduğu tespit edildi. Hem de yan etki ve paradox etki olmaksızın!

2013 yılında Amerika Jacksonville üniversitesinde yapılmış olan bir meta analiz ise safranın serotonin seviyesini yükselttiği onaylandı. Ağır depresif bozukluklarda dahi safranın antidepresanların aksine etkili olduğu ve hiç bir yan etki yapmadığı da ayrıca onaylandı.

SAFRAN CİNSEL GÜCÜ VE LİBİDOYU ARTIRIR

İran tahran üniversitesinde yapılmış ve Medical Scinces dergisinde yayınlanmış araştırmada ise Safranın ereksiyon sorunlarını iyileştirdiği görüldü, en azından bu sorun fluoxetin kullanmaktan kaynaklı olduğu durumlarda!

Erkek katılımcılar günde 15 mg safran ekstresi kullandılar ve 4 hafta sonra %60'ı normale dönmüş oldu. Plasebo grubunda ise iyileşme oranı %7 olarak kaldı.

Safran kadınlarda da cinsel problemleri gidermekte etkili oldu.

İranlı bilim adamları Fluoxetin kullanımı nedeni ile cinsel sorunlar yaşayan kadınları günde 30 mg safran ekstresi ile 4 hafta içerisinde tedavi ettiler.

PREMENSTRÜEL SENDROM VE SAFRAN

Adet öncesi sendrom genellikle menstruasyondan bir kaç gün önce duygu durumu düşüşleri, ödem gibi bazı şikayetlerle belirir ve menstruasyonun başlaması ile birlikte kaybolur.

İran Tahran üniversidesinin 2008 yılında yapmış olduğu çift kör randomize deneyde 20-45 yaş arası, en az 6 dönem PMS şikayeti yaşamış olan kadınlar üzerinde çalışma yaptı. Bir grup kadın sabah ve akşam 15 mg safran kullandı, diğer grup plasebo kullandı.

İki dönem sonra safran grubunda ciddi iyileşme oldu. Bu etkinin kalıcı mı yoksa geçici mi olduğuna dair araştırma yapılmadı.

Şikayetlerin iyileşmesinden sonra ekstre bırakılır mı, iki dönem sonrası alışma efektini engellemek için mola mı vermek gerekir, sürekli mi kullanmalı gibi sorular bilimsel çalışma ile yanıtlanmadı, bu nedenle herkesin kendi deneyini yapması ve karar vermesi gerekir.

Japonya'da Nara University of Education'da yapılan bir araştırmada ise yalnızca safranı koklamanın dahi PMS şikayetlerini 20 dakika boyunca azalttığı gözlemlenmiştir. Bu araştırmada safran kokusunun kadınların hormon dengesi üzerinde şifalı etkisi olduğu belirtilmiştir.

KİLO VERMEK VE SAFRAN

Safran üç noktalı bir sistem ile kalıcı zayıflık sağlayabilir:

Doygunluk hissi verir, iştahı özellikle de tatlıya karşı keser. Bu şekilde öğün araları yemeyi azaltır. Tüm bunlar öncelikle serotonin seviyesini artırmaktan kaynaklı oluyor, çünkü serotonin memnuniyet ve dengeye neden olur, ayrıca da doygunluk hissi verir.

Bu konuyla ilgili Fransa'da 2010 yılında yapılmış olan araştırma Nutrition Research dergisinde yayınlanmıştır.

Çalışmada aşırı kilolu 60 kadın yer almış, 8 hafta boyunca günde toplam yaklaşık 175 mg safran ekstresi kullananlar ve plasebo kullananlar olarak iki gruba ayrılmışlardı.

Çalışma boyunca kalori alımı kısıtlanmadı, kadınlar alışık oldukları gibi beslendiler.

8 hafta sonra safran kullanan kadınlarda kilo kaybı gözlemlendi. Bu kadınlar aynı zamanda uzun süre atıştırmak isteğinden kurtuldular. Plasebo grubunda ise şikayetler aynı kaldı.

Üstelik verilmiş olan safranın Safranal oranı %0,3 idi!

Fransız araştırmasında da hiç bir yan etki gözlemlenmedi fakat araştırmacılar safranın bu amaçla kullanımının sağlıklı beslenme ile birlikte uygulanmasının daha etkili sonuçları olacağını belirttiler.

Kilo vermek için kullanılan bazı ilaçlar ve bazı diyetler bir çok şikayete neden olup karaciğeri zorlamalarına ve üstelik sonrasında verilen kilonun tekrar alınmasına da yol açıyor olmasına karşılık olarak Safran tüm bu sorunlardan da uzak kalmıştı. Üstelik antidepresanlar da bilindiği üzere çoğu zaman kilo almanın bir nedeni olabiliyor, safran kullanımı antidepresif etkisi ile birlikte bu noktada da etkisini göstermiş oluyor.

HARİKA BİR MİDE VE KARACİĞER DOSTU

Safran harika bir mide ilacıdır, sindirimi destekler, şişkinliği ve mide yanmasını giderir, acı maddeleri ile aynı zamanda karaciğere de iyi gelir.

Hayvan deneylerinde safranın özellikle crocetin maddesinden kaynaklı olarak karaciğer hücrelerini oksidatif hasara karşı koruduğu gözlemlenmiş.

Aynı zamanda karaciğer için zehir anlamına gelen aflatoksinlerin etkisini de durdurmuştur.

Sağlıklı bir sindirim ve güçlü bir karaciğer aynı zamanda ciddi bir kanser koruması anlamına da gelmektedir. Bu nedenle safran kanser mücadelesi kapsamında yapılan araştırmalarda sıklıkla yerini almaktadır.

KANSERE KARŞI SAFRAN

Özellikle son 5 yılda safranın kanser üzerine etkileri araştırılmaktadır.

Bu amaçla yapılan araştırmalarda özellikle crocetin başta olmak üzere safranın sekonder maddeleri yüksek dozlarda izole edilerek kullanılmaktadır.

Şimdilik bilinen etki tümörleri küçültücü ve tümör oluşumunu önleyici etkisidir.

Kanserin yanı sıra Alzheimer üzerinde de araştırmaları yapılmıştır.

ALZHEİMER VE SAFRAN

2004 yılında Mario Giaccio İtalya'da critical Reviews in Food Science and Nutrition dergisinde safran etken maddelerinden olan Crocetin'in etkilerini yazmıştı.

Crocetin'in kan dolaşımı üzerindeki olumlu etkisini yukarıda yazmıştım. Aynı zamanda alveollerde oksijen transportunu artırarak akciğerlerin oksijen doyumunu da artırır.

Bunun sonucu elbette aynı zamanda beyin oksijen doyumu ve diğer organların da oksijen ile beslenmesi anlamına gelir.

En az iki klinik araştırma safranın hafif ve orta şiddette alzheimer hastalığında iyileşme sağladığını göstermiştir.

Her iki çalışma da 2010 yılında iran tahran üniversitesinde yapılmıştır.

Çalışmanın biri 22 hafta, diğeri 16 hafta sürmüştür.

22 haftalık çalışmada 55 yaş ve üzeri hastalar günde iki kez 15 mg safran ve diğer bir grup 5 mg donepezil (hafif ve orta şiddet demans hastalarının kullandıkları bir ilaç) kullandılar.

Araştırmanın sonunda safranın donepezil ile aynı etkiye sahip olduğu görüldü, ''küçük'' bir fark haricinde, Donepezil grubunda sıklıkla yan etki olan kusma vardı.

Daha kısa olan araştırmada ise aynı doz safran kullanıldı ve diğer gruba plasebo verildi.

16 hafta sonra safran kullanan grupta kognitif fonksiyonlarda iyileşme görüldü. Yan etki gözlemlenmedi.

Araştırmacılar sonuç olarak şunları belirttiler:

''Safran hem güvenli hem hafif ve orta şiddet Alzheimer hastalığında etkilidir''

GÜNCEL ŞİKAYETLERDE SAFRAN

Öksürük veya astım, boğmaca gibi nefes yolları hastalıklarında safranın balgam söktürücü ve iltihap giderici etkisinden faydalanılmıştır. Bir çok ülkede bu amaç için 'safran sütü' kullanılmaktadır. Bunun için safran süt ile veya daha iyisi bitkisel süt ile karıştırılır.

ÖKSÜRÜĞE KARŞI

Geleneksel olarak safran sütü her yarım litre süt için 0,1 g safran (5-8 adet yaprak) olarak kullanılır.

Süte isteğe bağlı olarak tarçın, karanfil, vanilya veya kardamom da karıştırılabilir. Bu durumda süt kısaca kaynatılır (bir kaç dakika), sonra biraz soğutulur ve isteğe bağlı olarak bal, akçaağaç şurubu gibi doğal bir tatlandırıcı ilave edilerek içilir.

DİŞ ETİ SORUNLARINDA

İltihaplı diş etleri, aft veya ağız yaralarında da safran kullanılabilir.

Bunun için safran tozu veya safran ekstresi (kapsüller açılarak) iltihaplı bölgelere sürülür.

Sürme işlemi daha kolay olması için safran tozu kaliteli bir hindistan cevizi yağı ile de karıştırılabilir.

SAFRAN DOZ AŞIMINA DİKKAT

Safranı yüksek dozlarda kullanmamanın tek nedeni pahalı olması değil, aynı zamanda tavsiye edilmemesidir.

''daha çok miktar daha çok fayda'' safran için asla geçerli değildir.

Safranın acı maddeleri nedeni ile baharat olarak kullanılacağı zaman zaten otomatikmen az kullanılır. Fakat ekstre halinde kullanılacağı zaman yüksek doz almamaya dikkat etmek gerekir ve ambalajda tavsiye edilen miktara uymak şarttır.

Bir çok bitkide olduğu gibi safranda da doz aşımı baş dönmesi, bulantı, ishal ve baş ağrısı gibi semptomlara yol açabilir.

KAYNAK

Tony Isaacs, "The golden spice saffron has golden health benefits too", Natural News. December 2010, (Das goldene Gewürz Safran hat auch "goldene" Vorteile für die Gesundheit)

Falsini B. et al., "A Longitudinal Follow-Up Study of Saffron Supplementation in Early Age-Related Macular Degeneration: Sustained Benefits to Central Retinal Function", Juli 2012, Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, (Eine anschliessende Longitudinalstudie über die Nahrungsergänzung mit Safran bei Makuladegeneration im frühen Stadium: Nachhaltiger Nutzen für die Funktion der zentralen Netzhaut)

Hausenblas, Heather Ann et al. "Saffron (Crocus sativus L.) and major depressive disorder: a meta-analysis of randomized clinical trials."Journal of integrative medicine11.6 (2013): 377-383. (Safran und schwere depressive Störungen: Eine Meta-Analyse randomisierter klinischer Studien)

Noorbala, A. A. et al. "Hydro-alcoholic extract of< i> Crocus sativus L. versus fluoxetine in the treatment of mild to moderate depression: a double-blind, randomized pilot trial."Journal of ethnopharmacology97.2 (2005): 281-284. (Hydroalkoholischer Safranextrakt versus Fluoxetin in der Therapie von milder bis moderater Depression: Eine doppelblinde randomisierte Pilotstudie)

Srivastava R. et al., "Crocus sativus L.: A comprehensive review", Pharmacogn Rev. 2010 Jul-Dec; 4(8): 200208. (Safran: Eine umfangreiche Übersichtsarbeit)

Modabbernia, Amirhossein, et al. "Effect of saffron on fluoxetine-induced sexual impairment in men: randomized double-blind placebo-controlled trial." Psychopharmacology223.4 (2012): 381-388. (Wirkung von Safran auf fluoxetinbedingte sexuelle Störung bei Männern: randomisierte doppelblinde placebokontrollierte Studie)

Kashani, Ladan, et al. "Saffron for treatment of fluoxetine?induced sexual dysfunction in women: randomized doubleblind placebo controlled study." Human Psychopharmacology: Clinical and Experimental28.1 (2013): 54-60. (Safran in der Therapie von fluoxetinbedingter Sexualstörung bei Frauen: Eine randomisierte doppelblinde placebokontrollierte Studie)

Agha Hosseini, M., et al. "Crocus sativus L.(saffron) in the treatment of premenstrual syndrome: a double blind, randomised and placebo controlled trial."BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology115.4 (2008): 515-519. (Safran in der Therapie des PMS: Eine randomisierte doppelblinde placebokontrollierte Studie)

Fukui, Hajime, Kumiko Toyoshima, and Ryoichi Komaki. "Psychological and neuroendocrinological effects of odor of saffron (< i> Crocus sativus)."Phytomedicine 18.8 (2011): 726-730. (Psychologische und neuroendokrinologische Auswirkungen von Safranduft)

Kianbakht, S., and A. Ghazavi. "Immunomodulatory Effects of Saffron: A Randomized Double Blind Placebo Controlled Clinical Trial. "Phytotherapy Research25.12 (2011): 1801-1805.

(Immunmodulatorische Wirkungen von Safran: Eine randomisierte doppelblinde placebokontrollierte Studie)

Akhondzadeh, Shahin, et al. "A 22-week, multicenter, randomized, double-blind controlled trial of Crocus sativus in the treatment of mild-to-moderate Alzheimers disease. "Psychopharmacology207.4 (2010): 637-643. (Eine 22 wöchige, randomisierte doppelblinde placebokontrollierte multizentrische Studie mit Safran in der Therapie von mildem bis moderatem Alzheimer)

Akhondzadeh, S., et al. "Saffron in the treatment of patients with mild to moderate Alzheimers disease: a 16 week, randomized and placebo controlled trial. "Journal of clinical pharmacy and therapeutics35.5 (2010): 581-588. (Safran in der Behandlung von Patienten mit mildem bis moderatem Alzheimer: Eine 16-wöchige randomisierte placebokontrollierte Studie)

Gout, Bernard, Cdric Bourges, and Sverine Paineau-Dubreuil. "Satiereal, a< i> Crocus sativus L extract, reduces snacking and increases satiety in a randomized placebo-controlled study of mildly overweight, healthy women." Nutrition research 30.5 (2010): 305-313. (Safranextrakt reduziert den Verzehr von Snacks und erhöht das Sättigungsgefühl in einer randomisierten placebokontrollierten Studie von leicht übergewichtigen gesunden Frauen)

Giaccio, Mario. "Crocetin from saffron: an active component of an ancient spice." Critical reviews in food science and nutrition 44.3 (2004): 155-172. (aus Safran: Ein aktiver Bestandteil eines alten Gewürzes)

Moghaddasi, Mohammad Sharrif. "Saffron chemicals and medicine usage." J Med Plants Res4.6 (2010): 427-430. (Substanzen aus Safran und medizinischer Nutzen)

Melnyk, John P., Sunan Wang, and Massimo F. Marcone. "Chemical and biological properties of the world`s most expensive spice: Saffron." Food Research International 43.8 (2010): 1981-1989. (Chemische und biologische Eigenschaften des weltteuersten Gewürzes: Safran)

Saffron. Rxlist.com.

Jagadeeswaran R et al., "In vitro studies on the selective cytotoxic effect of crocetin and quercetin", Fitoterapia, August 2000, (In vitro Studien zur selektiven zytotoxischen Wirkung von Crocetin und Quercetin)

Hosseinzadeh H et al., "See comment in PubMed Commons belowEvaluation of the antitussive effect of stigma and petals of saffron (Crocus sativus) and its components, safranal and crocin in guinea pigs", Fitoterapia, September 2006, 77(6):446-8. Epub 2006 May 24, (Beurteilung der Anti-Husten-Wirkung von Safran und seinen Inhaltsstoffen, Safranal und Crocin bei Meerschweinchen)

Dhar A et al., Crocetinic acid inhibits hedgehog signaling to inhibit pancreatic cancer stem cells, Oncotarget, August 2015, (Crocetinsäure hemmt Hedgehog Signalweg und hemmt damit Pankreaskrebsstammzellen)